به نظرتان چطور می‌توان با یک وبسایت مودب بود؟ اکثر وبسایت‌ها صفحه‌ای دارند به نام قوانین و مقررات یا نامی مشابه. این بخش توضیح می‌دهد که چه قوانینی در این سایت حکمفرماست و مثلا چه کارهایی ممنوع است و چه نوع نظراتی ممکن است حذف شود. به طور مثال در خیلی از سایت‌ها اگر شماره تلفن خودتان را در بخش نظرات بگذارید به دلیل رعایت نکردن حریم شخصی – بله حتی حریم شخصی خودتان – شماره حذف خواهد شد. یا در مثالی دیگر، نظراتی که در آن نمادهای نژادپرستی یا نفرت‌پراکنی وجود داشته باشند نیز حذف خواهند شد.
پس سعی کنید تا جایی که می‌شود قوانین سایت را بخوانید و به آنها پایبند باشید. البته می‌دانیم که اکثرا همه ما شرایط و مقررات (TERMS AND CONDITIONS) اپلیکیشن‌ها و سایت‌ها را نخوانده تایید می‌کنیم و جلو می‌رویم اما گاهی خواندن این بخش‌ها می‌تواند درک بهتری از محیط آنلاینی که درآن فعالیت می‌کنیم به ما بدهد و در بعضی موارد ممکن است باعث شود نکته‌ی مهمی در این بخش پیدا کنیم که مجبور باشیم به آن واکنش نشان دهیم. مثلا فکر کنید سایت اطلاعات شخصی شما مثل ایمیل را در اختیار بقیه شرکتها بگذارد! نمی‌خواهید بهش اعتراض کنید؟
پرسش‌های متداول
بخش دیگری که بد نیست نگاهی به آن بیندازید صفحه‌ی پرسش‌های متداول (FAQ) است. مثلا می‌خواهید بدانید این سایت چطور کار میکند یا اطلاعات مورد نظرتان را از کدام صفحه باید پیدا کنید. اگر ایمیل‌های وارده به بخش پشتیبانی سایت‌ها را دیده باشید، متوجه می‌شوید که روزانه چه زمان طولانی صرف پاسخگویی به سوالات تکراری می‌شود. مسئولان سایت‌ها اکثرا سوالات متداول را در این صفحه می‌گذارند و به آنها جواب می‌دهند تا کاربران تازه‌وارد از آن استفاده کنند. اما وقتی کاربران تازه‌وارد حواس‌پرت باشند یا حوصله‌ی کمی جستجو را نداشته باشند، انرژی و زمان کارمندان سایت که باید به سرویس‌های دیگر برسند، صرف پاسخگویی به سوالات تکراری می‌شود.
بیایید با کارمندان بخش پشتیبانی کمی مهربان باشیم و اگر سوالی داریم اول در بخش پرسش‌های متداول دنبال جواب بگردیم.
شناسه و زبان مناسب
شده با آدم‌هایی چت کنید یا در نظرها گفتگو و بحث کنید و بعد بفهمید که طرف مقابل آن کسی که شما فکر می‌کردید نبوده؟ مثلا فکر می‌کردید پسر است اما دختر بوده. فکر می‌کنید پیر است اما جوان بوده و غیره. یا بگذارید یه نمونه دیگر بیاوریم. مثلا دارید در مورد وضعیت نابسامان خاورمیانه در یک سایت یا صفحه فیسبوک با یک نفر حرف می‌ز‌نید که اسمش «تپلی یکی یه دونه» است! بعد هربار که وسط این بحث جدی، نظر جدیدی می‌آید و شما می‌خواهید بخوانید، فکر می‌کنید این آقا یا خانم را چطور می‌شود جدی گرفت با این آیدی!
تا جایی که می‌توانید از اسم حقیقی خودتان استفاده کنید (یا کامل یا حداقل بخشی از اسمتان). اگر به هر دلیلی می‌خواهید از اسم مستعار هم استفاده کنید، اسم مستعار را با کمی دقت انتخاب کنید و مناسب فضایی که در آن عضو هستید. اجازه بدهید که شخصیت آنلاین شما هم جوری شکل بگیرد که قابل اعتماد و احترام باشد.
حالا آمدیم و آیدی یا همان شناسه معقولی هم داشتیم. آیا هر چیزی با شناسه درست حسابی بنویسیم، قبول است؟ نخیر!
اگر دیشب خانه‌ی عمو اینها شایعه‌ای در مورد وزارت آموزش و پرورش شنیده‌اید که گفته‌اند از سال جدید قرار است دیگر ریاضیات تدریس نشود، نیایید تند تند همه‌ی وب را با این خبر کذب پر کنید. اگر پست فیسبوکی دوستتان را کپی می‌کنید به عنوان منبع موثق، فکر کنید شاید دوستتان هم خبر مورد نظر را از عمویش شنیده باشد!
باور کنید آن چند ده هزارنفر دیگری که این پست را می‌خوانند مجبور نیستند مکالمه شما و دوستتان را ببییند.
نکته دیگر در مورد محدودیت کلمه است. ممکن است که بخش نظرات به شما اجازه بدهد که تا هرجا دلتان خواست بنویسید اما کاربران اینترنت اکثرا حوصله کمی دارند و بعد از ۵۰۰ کلمه اول دیگر به سختی ادامه می‌دهند مگر بحث خیلی برایشان جذاب باشد. اگر می‌خواهید پست یا نظر بلندی بنویسید آن را در چند پست یا نظر بشکنید و هربخش را به وجه مختلفی از موضوع مورد نظر اختصاص بدهید. حرف خودتان را تکرار نکنید و با حوصله تایپ کنید و یک بار قبل از پست کردن بخوانیدش تا غلط‌های تایپی و املایی خواننده را نراند. موجز و مختصر اصل کلام را بنویسید. اگر لازم است به منبعی رجوع کنید مثلا لینک بدهید. مثلا اگر در فیسبوک می‌خواهید یک مطلب ۱۰۰۰ کلمه‌ای بگذارید از بخش یادداشت (Notes) استفاده کنید نه از Status.
درست است که دکمه ادیت یا همان ویرایش یا حذف مطلب خیلی جاها وجود دارد اما ما که یادمان نمی‌ماند ۱۰ سال پیش زیر یک پستی دقیقا چه گفته‌ایم. یادتان باشد چیزی که در وب منتشر شد دیگر در این شبکه برای همیشه پخش شده است و هرکسی می‌تواند آن را ببیند (یا حداقل کسانی که دسترسی دارند). پس چند ثانیه قبل از کلیک روی دکمه ارسال تامل کنیم.
سوءتفاهم آنلاین
دنیای آنلاین پر از سوءتفاهم‌هاست. خیلی پیش می‌آید که کسی با یک لحن و حس و حالی جمله‌ای می‌نویسد و خواننده با حس و حال و لحنی کاملا متفاوت آن را می‌خواند. سعی کنید تا جایی که می‌شود جمله‌ها عاری از کنایه باشد تا دیگران از روی متن شما برداشت‌های غلط نکنند. یا مثلا علامت تعجب در انتهای جملات قطار نشده باشد مثل این: !!!!!!
اگر قبول داشته باشیم که دنیای وب به ما این اجازه را می‌دهد که با دیگران در ارتباط باشیم و تبادل نظر و عقیده کنیم، با توهین و کنایه و آزار دادن آنها مسلما نمی‌توانیم نتیجه خوبی از این محیط بگیریم.
رعایت حقوق مولف
اگر عکسی یا متنی از کس دیگری به اشتراک میگذارید مطمئن باشد اجازه این کار را دارید. یا حداقل اگر نمی‌دانید که اجازه دارید یا نه، منبع/مولف را هم ذکر کنید. نگذارید متن یا تصویری بدون نام پدیدآورنده بگردد. بعضی وقتها حتی حواسمان نیست و مثلا اطلاعات یا خاطره‌ای از یک آدم آشنا ذکر می‌کنیم که باعث می‌شود ناخواسته اطلاعات شخصی او را فاش کنیم. اگر مثلا کسی در فیسبوک مطلبی نوشته که عمومی نیست و فقط با چند دوست در میان گذاشته شما برندارید آن را با عام و خاص به اشتراک بگذارید. اینها البته همه برعکسشان هم صدق میکند و دیگران باید در مورد شما رعایت کنند و شما حق دارید پیگیری کنید.
فارسی شکر است!
احتمالا یکی از مواردی که در بخش قوانین و شرایط استفاده سایت‌های فارسی می‌نویسند این است که با فونت فارسی بنویسید. فارسی شکر است، بله! پینگلیش یا فینگلیش نوشتن در سایت فارسی اصلا جایز نیست. می‌دانیم که همه‌مان آن اوایل در چت و مسنجر یاهو پینگلیش می‌نوشتیم و اوایل استفاده از وب، فونت فارسی روی دستگاه‌های بسیاری یا موجود نبود یا نصبش آسان نبود. اما حالا مثل آب خوردن است. کافی است یک جستجوی مختصر بکنید برای کیبرد فارسی برای هر سیستم‌عاملی که دارید یا گوشی‌ای که استفاده می‌کنید. باور کنید زیاد زمان نمی‌گیرد. همه هم می‌توانند راحت متنی را که نوشته‌اید بخوانند.
افشای اطلاعات شخصی
ممکن است بگویید شما چیزی ندارید از کسی پنهان کنید و به همین دلیل واقعا برایتان فرق نمی‌کند که چه اطلاعات شخصی از شما روی وب موجود است. اما باور کنید بعضی وقتها کوچکترین و به نظر بی‌اهمیت‌ترین اطلاعاتی که در دست غریبه‌ها قرار می‌گیرد ممکن است دردسرساز شود. برای همین، اگر خودتان اهمیتی به این موضوع نمی‌دهید لااقل اطلاعات شخصی افراد را روی وب یا صفحه تایملاین شبکه‌های اجتماعی نگذارید. اگر مطلبی را صرفا با شما و به صورت خصوصی مطرح می‌کنند، شما برای عموم بازگو نکنید. رمزعبور خودتان را آنلاین ذخیره نکنید و شناسه کسانی را که با نام مستعار فعالیت می‌کنند برای دیگران افشا نکنید.
از همه‌ی اینها مهمتر و آسانتر اینکه، وقتی آشنا یا غریبه‌ای کنار دست شما گوشی یا تبلت یا کامپیوتر به دست است، کله‌تان را توی مانیتور آنها نکنید. حتی اگر هیچ حرف مهمی رد و بدل نشود، شما کاری غیراخلاقی مرتکب شده‌اید، طرف مقابل را معذب کرده‌اید و به حریم خصوصی او تجاوز کرده‌اید.
فکر کنید وقتی دارید از ATM پول برمی‌دارید کسی کله‌اش را بکشد توی صفحه نمایش و بخواهد رمز عبور و بقیه مراحل کار شما را ببیند. معذب نمی‌شوید؟ پس وقتی کسی دارد رمز عبور گوشی یا ایمیلش را وارد میکند، رویتان را بکنید آنطرف!
